ไม่ว่าจะเป็น ฟิล์มหนัง-เทปวีดีโอ-ไฟล์ดิจิทัล ต่างก็ทำหน้าที่ช่วยให้หนังไทยเก่าๆ อยู่รอดมาจนถึงทุกวันนี้ครับ
แรกๆ นั้น ถ้าเราจะดูหนัง ก็จะต้องดูจากการฉายด้วยฟิล์มหนัง ผ่านเครื่องฉายหนัง ไปยังจอหนัง ซึ่งก็หมายถึง หนังโรง หนังกลางแปลง หนังขายยา หนังเร่ต่างๆ
ต่อมาเมื่อระบบโทรทัศน์เมืองไทย เริ่มมีบทบาทมากขึ้น การดูหนังไทยซ้ำ จึงได้ดูผ่านจากจอโทรทัศน์แทน แรกๆ ก็ใช้วิธีตั้งเครื่องฉาย ฉายกันด้วยฟิล์ม แล้วใช้กล้องโทรทัศน์ถ่ายออกอากาศกันเลย นั่งดูๆ อยู่ บางครั้งก็เห็นฟิล์มขาดเหมือนหนังกลางแปลง โฆษณาสับเข้ามาแทนแทบไม่ทันก็มี
เพื่อไม่ให้เกิดปัญหาดังกล่าว โทรทัศน์เขาเลยปรับเปลี่ยนวิธีการฉายเป็นการนำฟิล์มหนังมาฉายบันทึกลงเทปโทรทัศน์ไว้ก่อน แล้วค่อยจัดโปรแกรมฉาย แรกๆ ก็ฉายกันด้วยความยาวปกติของหนังไทยคือ ประมาณ 2 ชั่วโมงเป็นหลัก แต่พอรายการเริ่มมีเวลาจำกัดลง เริ่มมีโฆษณาเข้ามาอีก หนังไทยก็จะถูกตัดทอนให้เหลือแค่ชั่วโมงครึ่งแทนเพราะพอบวกกับโฆษณา ก็จะเป็นเวลา 2 ชั่วโมงพอดี หนังไทยถูกตัดทอนลงแบบนี้ก็เป็นสาเหตุหนึ่งที่่ทำให้คนดูหนังไทยเก่าๆ ผ่านจอทีวี เริ่มรู้สึกว่า ไม่อยากดู หนังมันตัดเยอะ บางทีดันไปตัดฉากจำของหนังอีก
ตามปกติแล้ว หนังไทยเก่าๆ แทบจะหาที่ฉายซ้ำอีกไม่ค่อยได้อยู่แล้ว ไม่ว่าจะเป็นหนังโรง หนังกลางแปลง ไม่ใคร่จะมีใครอยากจะฉายหนังไทยเก่าๆ อีกเพราะยอดรายได้มักจะไม่ค่อยดี
แต่หนังไทยเก่าๆ เริ่มมีค่าขึ้นมาอีก เมื่อระบบวีดีโอเทปให้เช่าเริ่มได้รับความนิยมมากขึ้นเรื่อยๆ ประกอบกับเครื่องรับโทรทัศน์เริ่มราคาไม่แพงแล้ว เครื่องเล่นวีดีโอเทปราคาก็เริ่มจับต้องได้ คราวนี้ บ้านไหนๆ ก็มีโทรทัศน์ มีเครื่องเล่นวีดีโอกัน หนังโรง หนังกลางแปลง ก็เริ่มได้รับผลกระทบจากเหตุนี้ เริ่มมีการวางกฏเกณฑ์ว่า หนังไทยต้องฉายไปนานแค่ไหน จึงจะออกเป็นม้วนเทปวีดีโอให้เช่าได้
ระหว่างที่รอดูหนังไทยใหม่ๆ จากเทปวีดีโอให้เช่า ผู้ผลิตวีดีโอก็เริ่มหาวัตถุดิบเรื่องอื่นๆ มาคั่นเวลาก่อน ด้วยการนำหนังไทยเก่าๆ มาอัดลงเทปวีดีโอให้เช่า เผื่อว่า มีคนนึกถึงและอยากจะดูหนังไทยเก่าๆ แต่ก็ใช่หนังไทยเก่าๆ ทุกๆ เรื่องจะถูกอัดลงเทปวีดีโอให้เช่าเสมอไป ขึ้นอยู่กับว่า สองความคิดเห็นระหว่างผู้ที่ยึดถือว่า การฉายหนังต้องฉายด้วยฟิล์มเท่านั้น กับ ผู้ที่มีแนวคิดใหม่ว่า หนังฉายจากอะไรก็ได้ ขอให้คนหาดูได้สะดวก เขาจะตกลงกัน ถ้าเขาตกลงกันได้ หนังไทยเรื่องนั้นๆ ก็จะได้ออกเป็นเทปวีดีโอให้เช่า ถ้าตกลงกันไม่ได้ หนังก็ไม่ได้ออกเป็นเทป
อย่างไรก็ตาม ฟิล์มหนังย่อมจะมีอายุของตัวเอง หากไม่เข้าระบบจัดเก็บตามมาตรฐานจริงๆ ฟิล์มหนังก็มีวันตาย หากฟิล์มหนังตาย ก็คือ ปิดประตูการออกเป็นเทปวีดีโอและก็ปิดประตูหนังไทยเรื่องๆ นั้นไปในตัว คนถือฟิล์มหนังที่เข้าใจ แม้เขาจะยังตกลงกันไม่ได้ เขาก็ย่อมจะทำสำรองหนังของเขาด้วยการทำเป็นเทปเก็บไว้ก่อน เผื่อวันหน้าจะตกลงกันได้ ถ้าคิดได้แบบนี้ หนังไทยเรื่องนั้นๆ ก็รอด
ทุกวันนี้ มีวิวัฒนาการที่ทำให้หนังไทยเก่าๆ มีความคมชัดเหมือนๆ กับการฉายด้วยฟิล์มแล้ว แต่ถ้าไม่มีฟิล์มต้นฉบับเก็บอยู่ ก็ยากที่จะได้เห็นหนังไทยภาพชัดๆ เหล่านั้นอีก
ทุกวันนี้ มีสื่อต่างๆ ที่จะเผยแพร่หนังไทยเก่าๆ ให้ฉายได้อย่างภาพยนตร์ได้โดยง่าย แต่ถ้าไม่มีฟิล์มมาแปลงเป็นไฟล์ดิจิทัล ก็หมดหวัง.. แต่ถ้าหนังเรื่องนั้นๆ ยังพอมีการทำเป็นเทปเก็บไว้บ้าง ก็ยังพอจะนำเทปมาแปลงเป็นไฟล์ดิจิทัลทดแทนได้ แม้ภาพจะคมชัดเท่ากับทำจากฟิล์ม แต่อย่างน้อยๆ ก็ยังช่วยให้หนังไทยเรื่องนั้นๆ คงอยู่ เหลืออยู่ ให้เราได้ดูกันอีก
ไฟล์ดิจิทัล จึงเป็นเสมือนผู้มาช่วยทำให้หนังไทยเก่าๆ อีกหลายร้อยเรื่องได้มีชีวิตกลับมาฉายได้อย่างภาพยนตร์อีกครั้ง
