ฟิล์มนัวร์ (อังกฤษ: Film Noir) ชื่อเรียกประเภทของภาพยนตร์ประเภทหนึ่ง โดยที่คำว่า Noir เป็นภาษาฝรั่งเศสแปลว่า "ดำ" หากจะแปลกันตรง ๆ ตัว ฟิล์มนัวร์ จึงแปลว่า "ฟิล์มดำ" หรือ "ภาพยนตร์ดำ" หรือ "ภาพยนตร์มืด"
ภาพยนตร์ที่จะจัดให้อยู่ในประเภทฟิล์มนัวร์ นั้น จะเป็นภาพยนตร์ที่ใช้แสงและสีมืดทึบ หรือขาวดำเป็นหลัก แสดงให้เห็นถึงด้านมืดในใจมนุษย์ แต่ที่สำคัญที่สุดคือ เรื่องราวที่เกิดในเรื่อง ก็ไม่ได้บ่งบอกว่าใครดี ใครเลวกว่ากัน ทุก ๆ คนมีปนกันไปทั้งดีและเลว เอกลักษณ์อีกประการของฟิล์มนัวร์ ก็คือ ผู้หญิงที่เป็นตัวเอกในเรื่อง จะเป็นผู้หญิงที่มีเสน่ห์ทางเพศอย่างร้ายกาจ และจะหลอกล่อผู้ชายให้ตกเป็นเหยื่อของเธอได้ ตัวอย่างของภาพยนตร์ประเภทฟิล์มนัวร์ ได้แก่ Citizen Kane ของ ออร์สัน เวลส์ ในปี พ.ศ. 2484 (ค.ศ. 1941) , The Third Man ของ คาร์รอล รีด ในปี พ.ศ. 2484 (ค.ศ. 1941) , The Big Sleep ของ โฮเวิร์ด ฮอกส์ ในปี พ.ศ. 2489 (ค.ศ. 1946) เป็นต้น
สำหรับภาพยนตร์ฟิล์มนัวร์ ในยุคปัจจุบันนี้ ได้แก่ Chinatown ของ โรมัน โปลันสกี้ ในปี พ.ศ. 2517 (ค.ศ. 1974) , The Postman Always Rings Twice ของ บ๊อบ ราเฟลสัน ในปี พ.ศ. 2524 (ค.ศ. 1981) , Miller's Crossing ของ โจเอล โคแฮน ในปี พ.ศ. 2533 (ค.ศ. 1990), Naked Lunch ของ เดวิด โครเนนเบิร์ก ในปี พ.ศ. 2534 (ค.ศ. 1991) , L.A. Confidential ของ เคอติส แฮนซัน ในปี พ.ศ. 2539 (ค.ศ. 1997) , Dark City ในปี พ.ศ. 2541 (ค.ศ. 1998) ของ อเล็ก โพรยาส, Midnight in the Garden of Good and Evil ของ คลินต์ อีสต์วูด ในปีเดียวกัน, Memento ของ คริสโตเฟอร์ โนแลน ในปี พ.ศ. 2543 (ค.ศ. 2000) , Femme Fatale ของ ไบรอัน เดอ พัลม่า ในปี พ.ศ. 2545 (ค.ศ. 2002) , Sin City ของ แฟรงก์ มิลเลอร์ และ โรเบิร์ต โรดริเกวซ ในปี พ.ศ. 2548 (ค.ศ. 2005), Planet Terror ของ โรเบิร์ต โรดริเกวซ ในปี พ.ศ. 2550 (ค.ศ. 2007) เป็นต้น
ในส่วนของภาพยนตร์ฮ่องกง เช่น The Longest Nite ของตู้ ฉีฟง ในปี พ.ศ. 2541 (ค.ศ. 1998) เป็นต้น
สำหรับภาพยนตร์ไทยนั้น ภาพยนตร์ที่สามารถจัดให้อยู่ในประเภทฟิล์มนัวร์ได้นั้น มี กะโหลกบางตายช้า กะโหลกหนาตายก่อน ในปี พ.ศ. 2534 เป็นเรื่องแรก จากนั้นในอีกหลายปีต่อมาถึงมี ดอกไม้ในทางปืน ในปี พ.ศ. 2542 โดยผู้กำกับคนเดียวกัน คือ มานพ อุดมเดช ออกมา
และก็ยังมี ห้องน้ำ ภาพยนตร์แผ่นของอาร์.เอส.ฟิล์ม, เฉือน ของ ก้องเกียรติ โขมศิริ ในปี พ.ศ. 2552, นาคปรก ในปี พ.ศ. 2553 และ ฝนตกขึ้นฟ้า ของ เป็นเอก รัตนเรือง ในปี พ.ศ. 2554 เป็นต้น
จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
Room 13 [Film Noir]
The Elements of Film Noir
